-
چالش در مصادیق(15): بی عدالتی های یک سازمان
شنبه 24 خرداد‌ماه سال 1393 22:45
یکی از دانشجویان گرامی برای طی کردن دوره کارآموزی در بنیاد شهید و امور ایثارگران شهرستان دامغان معرفی شد. بعد از اتمام دوره کارآموزی از وی خواستم مواردی را که احساس می کند ممکن است بی عدالتی در سازمان باشد بنگارد تا در وبلاگ منتشر شود. این مواردی است که ایشان برشمرده است. یادآوری می شود که هدف از این کار کمک به رفع بی...
-
معیار و شاخص در قلمروهای مختلف عدالت اقتصادی
جمعه 16 خرداد‌ماه سال 1393 20:19
در شاخص سازی نیاز است قلمروهای مختلف عدالت اقتصادی به صورت مستقل مورد بحث قرار گیرند تا بتوان برای هر کدام شاخص تعیین کرد. عدالت اقتصادی در عرصه های توزیع، تولید و مصرف کالاها و خدمات ظهور پیدا می کند. در حیطه توزیع، عدالت اقتصادی شامل توزیع پیش و پس از تولید و توزیع مجدد می شود. در عرصه توزیع مجدد، قلمرو عدالت شامل...
-
شعر عدالت(8): گر شد از جور شما خانه موری ویران/ خانه خویش محال است که آباد کنید
پنج‌شنبه 8 خرداد‌ماه سال 1393 15:12
شعر زیر از جمله اشعار زیبای ملک‌الشعرای بهار است. در این شاهکار ادبی سه بیت فوق العاده درباره عدالت آمده است که انسان را به وجد می آورد. من نگویم که مرا از قفس آزاد کنید/ قفسم برده به باغی و دلم شاد کنید فصل گل می گذرد هم نفسان بهر خدا/ بنشینید به باغی و مرا یاد کنید عندلیبان گل سوری به چمن کرد ورود/ بهر شاباش قدومش...
-
عدالت در اندیشه شهید مطهری
سه‌شنبه 23 اردیبهشت‌ماه سال 1393 14:37
از جمله متفکران گرانقدر معاصر که نظراتی درباره عدالت دارد، شهید مطهری است. او معتقد است که: «اصل عدل در فرهنگ اسلامی تقسیم می‌شود به عدل الهی و عدل انسانی. عدل الهی تقسیم می‌شود به عدل تکوینی و عدل تشریعی. عدل انسانی نیز خود تقسیم می‌شود به عدل فردی و عدل اجتماعی.» به نظر ایشان اصل عدالت مورد نظر در مکتب تشیع همان عدل...
-
چالش در مصادیق(14): شرایط جهانی ایران از نظر تحقق معیارهای عدالت
دوشنبه 15 اردیبهشت‌ماه سال 1393 01:51
عدالت با تفاسیر و ابعاد گوناگون، همواره از آرمان‌های بشری بوده و جایی در میان شعارهای سیاسی داشته است. به تازگی یک برنامه جهانی با نام پروژه جهانی عدالتWorld Justice Project) ) با اندازه‌گیری معیارهای خاص خود ـ که البته انگاره‌ها و اطلاعات غربی بر آن حاکم است ـ 99 کشور را رده‌بندی کرده است. ده کشوری که بهترین نمرات...
-
شعر عدالت(7): فقر در شعر عارفان
شنبه 6 اردیبهشت‌ماه سال 1393 00:21
اگر به ادبیات عرفانی و سنت صوفیه مراجعه کنیم می‌بینیم که فقیر و فقر، نه تنها دلالت‌های معنایی بد و نازیبا ندارند بلکه به عکس، به شکل‌های مختلفی در یک جهان‌بینی عارفانه، دور بودن از دنیای مادی و شیء گونه، موجب تجربه لذت بخش عرفانی می‌شود. از این رو بسیاری از عارفان و شاعران ما تخلص فقیر داشتند و در ستایش فقر، ابیات...
-
نگاهی به قلمرو عدالت اقتصادی
جمعه 29 فروردین‌ماه سال 1393 03:03
پایه ای ترین موضوع اقتصاد هنجاری(Normative economics) عدالت اقتصادی است که بخش وسیعی از مباحث عدالت را به خود اختصاص داده است. امروزه ابزارها، مفاهیم و روش های به کار گرفته شده در علم اقتصاد، جایگاه خاصی در تئوری های جدید عدالت دارند. تئوری های جدید عدالت، همبستگی ضروری فلسفه و اقتصاد را نشان می دهد. نظریه‌های عدالت،...
-
چالش در مصادیق(13): علل گسترش ویژه خواری در ایران
پنج‌شنبه 21 فروردین‌ماه سال 1393 13:18
چندی پیش رئیس جمهور کشور طی نامه ای که به معاون اول خود نوشت دستور پیگیری و مجازات برای کسانی را داد که از طریق ویژه خواری و رانت صاحب قدرت و ثروت کلان شده بودند، این ماجرا از زمانی آغاز شد که ماجرای بدهی بابک زنجانی و بعد از آن چگونگی به دست آمدن ثروت وی برملا شد. اما به نظر می رسد با وجود تاکید روحانی برای مقابله با...
-
تصویر عدالت(3): توزیع صدقات و کمک های مردمی؟
پنج‌شنبه 7 فروردین‌ماه سال 1393 13:32
تصاویر زیر دو سوال را در ذهن تداعی می نماید: اولا، آیا کمک های مردمی و صدقات برای رفع فقر کافی است؟ ثانیا، در صورت کفایت، آیا درست توزیع می شود؟ به نظر می رسد حتی اگر پاسخ به سوال اول مثبت باشد، پاسخ به سوال دوم منفی خواهد بود. بسیار تاسف آور است که در کشور ما با وجود کمک های مردمی، مشکل توزیع این کمک ها وجود دارد....
-
جایگاه عدالت در توسعه اقتصادی
جمعه 23 اسفند‌ماه سال 1392 20:18
تغییرات اساسی در عرصه اقتصاد را نمی توان بی ارتباط با مقوله های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی دانست که بر جوامع بشری تاثیر می گذارند. شاید توسعه را بتوان تحولی بنیادین و مستمر در روابط و قوانین و عرف و ابزار حیات برای دستیابی به آرمان های بشری دانست. توسعه اقتصادی به رشد درآمد واقعی سرانه مردم در کنار رفاه اجتماعی تعریف می...
-
شعر عدالت(6): درباره موعود(عج)
چهارشنبه 21 اسفند‌ماه سال 1392 11:39
عدالت موعود (عج) دستمایه شعر شاعران زیادی است. مردی که جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد، زمانی که پر از ظلم و بیداد شده باشد. شعر زیر اثر رضا اسماعیلی دراین باره است. به امید تحقق عدالت فراگیرش در گیتی. در این زمانه برادر، که فصل بیدردی است / به گرده های شرف، دشنه های نامردی است به جاده های خطر، جای پای مردی نیست / و...
-
چالش در مصادیق(12): طرح تحول اقتصادی
دوشنبه 12 اسفند‌ماه سال 1392 18:51
مدتی است که مردم سرزمینمان طعم تلخ تبعات طرحی با عنوان طرح تحول اقتصادی را می چشند. طرحی که بدون کارشناسی کافی در کشور اجرا شد، و حاکمان کنونی هم دارند همان رویّه غلط را ادامه می دهند که به دلایل زیر ممکن است سبب سقوط کشور به پرتگاه شود: 1. این طرح در کشورهایی با ثبات سیاسی و اقتصادی قابل اجراست(در ابعاد داخلی و...
-
عدالت یا کارایی (رشد)(2)؟
جمعه 25 بهمن‌ماه سال 1392 00:16
کارایی یعنی انجام یک کار معین با صرف کمینه منابع ممکن. به دیگر سخن کارایی به معنای به کار گیری بیشینه ظرفیت و توانایی عواملی که در فرایند تولید قرار دارند، و جلوگیری از اتلاف آنهاست. معمولا برای ارزیابی عملکرد اقتصادی از ملاک کارایی استفاده می شود. اما تحقق کارایی گاهی با عدالت و انصاف سازگار نیست، و ممکن است در ظاهر...
-
داستان عدالت(6): عدالت انوشیروان
جمعه 18 بهمن‌ماه سال 1392 22:04
اندر روزگار نوشیروان دادگر سپهسالاری بود در آذرآبادگان (آذربایجان)که وی از همگان ثروتمندتر و توانگرتر بود. روزی سپهسالار قصد ساخت باغی در آذرآبادگان نمود . پس چندین باغ را خریداری کرد تا همگی را یکی نماید و وسعت بیشتری یابد. در آخرین باغ به مزرعه پیرزنی رسید که کشاورزی می کرد. سپهسالار نزد پیر زن رفت و از او درخواست...
-
چالش در مصادیق(11): عدالت آموزشی
شنبه 12 بهمن‌ماه سال 1392 18:58
مدتی پیش تابناک خبری منتشر کرد مبنی بر ورود سه هزار نفر بدون سنجش علمی و کنکور در مقطع دکتری در کشور که البته دقیقا آشکار نشده آیا در دوره اخیر رخ داده یا در چند سال گذشته و در مجموع دوران دولت پیشین به وقوع پیوسته است. ورود سه هزار دانشجوی دکترا با کمک دور زدن قانون (بخوانید قانون شکنی) به بالاترین سطح آموزشی کشور،...
-
فردگرایی یا جمع گرایی در نظریات عدالت
شنبه 28 دی‌ماه سال 1392 01:13
همه نظام های اقتصادی مدعی عدالت اجتماعی هستند، اما برداشت های آنها از عدالت اجتماعی متفاوت است(نمازی،1382: 333). یک جنبه این تفاوت به نگرش مکاتب اقتصادی به فرد و جامعه بر می گردد. در دنیای سرمایه داری، تعارض بین لیبرالیسم و دموکراسی را می توان در تعارض بین دو برداشت فردگرایانه و جمع گرایانه از اندیشه قرارداد اجتماعی...
-
چالش در مصادیق(10): مقایسه سهم دارا و ندار از سلامت در ایران!
چهارشنبه 18 دی‌ماه سال 1392 20:28
در شرایط کنونی کسانی که دارا‌ترند، خیلی بیشتر از منابع سلامت از ندار‌ها سهم می‌برند. شاید نتوان مشکل کمبود منابع را حل کرد، ولی مشکل تخصیص منابع را می‌توان حل کرد. دغدغه و تلاش باید این باشد تا منابع محدود درست توزیع شود. با توجه به گزارش صد روزه وزیر بهداشت دولت یازدهم و تحولاتی که در این حوزه دیده شده است، می‌توان...
-
تصویر عدالت(2)
دوشنبه 9 دی‌ماه سال 1392 17:16
تصویر زیر به صورت طنز به یک واقعیت اجتماعی اشاره دارد، واقعیتی تلخ که در روزگار ما زیاد دیده می شود. البته استثمار فقرا توسط ثروتمندان یا استثمار نیروی کار توسط صاحبان سرمایه موضوعی است که متفکران زیادی در گذر اعصار به آن پرداخته اند. هم در دنیای سرمایه داری در مواردی مورد توجه قرار گرفته است، هم متفکرانی مثل مارکس در...
-
بخشی از تاریخ اندیشه عدالت طلبی
جمعه 29 آذر‌ماه سال 1392 14:44
اولین منتقدین نظام سرمایه داری در قرن هجدهم انتقادات خود را متوجه شمال صنعتی انگلستان می کردند، که با وجود پدیده ماشینیسم تعداد اندکی سرمایه دار در مقابل فقرای فراوان وجود داشت. سخت گیری های ناعادلانه و ظالمانه نظام سرمایه داری در قرن 19 از اندیشه بنیان گذاران آن ناشی می شود. «دنیای اقتصادی آنها دنیای کشمکش و منازعه...
-
داستان عدالت(5)
پنج‌شنبه 21 آذر‌ماه سال 1392 00:35
دو دوست با یکدیگر زیر درختی نشستند تا با یکدیگر غذا بخورند یکی 3 قرص نان داشت و دیگری 5 قرص. در این هنگام نفر سوم و رهگذری از انجا عبور می کرد و اینها نیز به رسم ادب دعوتش کردند و بفرمایی زدند و او هم لبیک گفت و هم سفره شان شد. غذا که تمام شد مرد سوم 8 درهم به دو نفر داد و گفت این هم بابت نان شما و رفت. دو نفر بر سر...
-
چالش در مصادیق(9): یارانه نقدی در ترازوی عدالت
سه‌شنبه 12 آذر‌ماه سال 1392 22:45
از جمله موضوعات مورد بحث در شرایط کنونی جامعه ما، یارانه نقدی است. از جمله کارکردهای مثبت یارانه نقدی حمایت از محرومان جامعه است که می تواند ادامه داشته باشد. اما به طور کلی روند گذشته نشان داده که یارانه نقدی نمی‌تواند حمایت خوبی از جانب دولت باشد، چون هم بار تورمی دارد و هم الگوی مصرف خانوار را تغییر می‌دهد. به...
-
توزیع درآمد(3)
سه‌شنبه 28 آبان‌ماه سال 1392 00:15
در این یادداشت به برخی از آمارهای توزیع درآمد در نظام سرمایه دای اشاره می شود که بر اساس آن امکان پیش بینی وضع آینده این نظام ممکن می شود. با وجود تمهیداتی که جهت حفظ نظام اقتصاد سرمایه داری اندیشیده شده است، و اعمالی که برای نجات آن در مرحله تحول سرمایه داری لیبرال به مقرراتی انجام شده است، بسیاری از اقتصاددانان...
-
شعر عدالت(5): عدالت در شعر شاعران غیر ایرانی
پنج‌شنبه 16 آبان‌ماه سال 1392 19:04
شاعران فارسی زبان غیرایرانی نیز آثار زیبایی درباره عدالت دارند. از جمله می توان به شعر «بازگشت» اثر معروف محمد کاظم کاظمی شاعر متولد افغانستان اشاره داشت: غروب در نفس گرم جاده خواهم رفت/ پیاده آمده بودم، پیاده خواهم رفت طلسم غربتم امشب شکسته خواهدشد/ و سفره‌ای که تهی بود، بسته خواهدشد و در حوالی شبهای عید،...
-
چالش در مصادیق(8): ارز مرجع و عدالت؟!
پنج‌شنبه 9 آبان‌ماه سال 1392 22:41
درباره ارز مرجع و تاثیر آن در اقتصاد ایران نظرات متفاوتی وجود دارد که این یادداشت بعد از بیان دلایل موافقین و مخالفین، تلاش دارد راهکاری مناسب و عملیّاتی ارائه نماید. دلایل مخالفین: برخی فعالان اقتصادی بخش خصوصی معتقدند که رانتی در ارائه ارز مرجع به کالاهای اساسی وجود دارد موجب می شود هر چه ارز ۱۲۲۶تومانی به واردات...
-
شعر عدالت(4): عدالت در شعر شاعران
چهارشنبه 24 مهر‌ماه سال 1392 11:41
در یادداشت های قبلی به برخی اشعار در رابطه با عدالت اشاره شد. در این یادداشت نیز به برخی اشعار دیگر اشاره می شود که نشانه اهمیت عدالت در فکر و ذهن شاعران است. نظامی عدالت را برای آبادانی مملکت ضروری می داند: رسم ستــــــم نیست جهــــان یافتن/ ملک به انصاف تـــــــوان یافتن هر چه نه عدل است، چه دادت دهد/ وآن چه نه...
-
عدالت، مشترک لفظی یا مشترک معنوی؟
جمعه 19 مهر‌ماه سال 1392 23:16
مشترک دو قسم است: مشترک لفظی و مشترک معنوی. اشتراک لفظی به معنای تعدّد معانی حقیقی برای یک لفظ در یک زبان است. مثل عین؛ عین معانی متعدد دارد، این معانی با هم اشتراکی ندارند و حقیقت همه اینها از یکدیگر جداست. تعیین معنایی که مراد گوینده است در مشترک لفظی نیازمند قرینۀ تعیین کننده است. اشتراک معنوی، به معنای تعدّد افراد...
-
چالش در مصادیق(7): عدالت در عزیمت به مراسم معنوی حج
چهارشنبه 10 مهر‌ماه سال 1392 00:12
حج با توجه به ابعاد معنوی و عبادی که دارد برای تقرّب الهی و تعالی روحی جایگاه خاصی دارد. اما سوال این است که در شرایط کنونی و با مشکلات اقتصادی که کشورهای اسلامی را فرا گرفته است، آیا صحیح است که یک فرد چندین بار به حج برود؟ البته توصیه نگارنده وبلاگ این است که هر مسلمان آزاده ای به طور کمینه یک بار به حج برود، تا...
-
شعر عدالت(3): عدالت بالاترین ارزش
چهارشنبه 20 شهریور‌ماه سال 1392 17:30
در میان شاعران معاصر، زبان شعری فریدون مشیری ساده و صمیمیت خاص خود را دارد، اما در عین سادگی، مفاهیم بلند و زیبایی را ارائه می دهد. در شعر زیر او صمیمانه با پروردگار صحبت می کند، و با زبان شاعری خود عدالت را والاترین ارزش هستی می شمارد. عدالتی که خداوند متعال به طور تکوینی در جهان نهاده است، اما مخلوقات او با اقدامات...
-
توزیع درآمد(2)
سه‌شنبه 19 شهریور‌ماه سال 1392 02:07
دو تقسیم کلی در حیطه نظریه پردازی توزیع درآمد وجود دارد: توزیع درآمد عواملی(Functional distribution of Income) چگونگی توزیع درآمد را بین سرمایه گذاران، کارگران و مالکان یا موجران توضیح می دهد. اما توزیع درآمد مقداری(Size distribution of Income) چگونگی توزیع مجموع درآمد بین مردم یا خانوارها را بیان می نماید، بدون این...
-
کتاب عدالت(2): پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه داری
پنج‌شنبه 7 شهریور‌ماه سال 1392 13:56
کتاب ارزشمندی که خدمت شما معرفی می شود، توسط دکتر ایرج توتونچیان، عضو هیات علمی دانشگاه الزهراء نگارش یافته است. هرچند در درجه اول کتاب به موضوع پول و بانکداری اسلامی می پردازد، اما در جای جای کتاب وارد بحث عدالت می شود و آن را از مهمترین اهداف بانکداری اسلامی می شمارد. در بخشی از کتاب به تعریف عدالت و ارائه...