معیار و شاخص در قلمروهای مختلف عدالت اقتصادی

در شاخص سازی نیاز است قلمروهای مختلف عدالت اقتصادی به صورت مستقل مورد بحث قرار گیرند تا بتوان برای هر کدام شاخص تعیین کرد. عدالت اقتصادی در عرصه های توزیع، تولید و مصرف کالاها و خدمات ظهور پیدا می کند. در حیطه توزیع، عدالت اقتصادی شامل توزیع پیش و پس از تولید و توزیع مجدد می شود. در عرصه توزیع مجدد، قلمرو عدالت شامل توزیع درآمد، نیاز نیازمندان و نفقه های واجب است. قلمرو عدالت اقتصادی بیشتر در توزیع است ولی بر اساس تعریف عدالت بر مبنای "وضع الشیء فی موضعه"(قرارگیری هر چیز در جای خودش)می توان رفتارهای اقتصادی(تولید و مصرف با نگرش خرد و کلان) را نیز متصف به عدالت یا بی عدالتی کرد. بر اساس آموزه های اسلامی، معیار عدالت در به کارگیری عوامل در تولید و مصرف، رعایت حد اعتدال است. بر این اساس، شاخص عدالت بهره وری مناسب و عدم اسراف دربهره گیری از عوامل در تولید و مصرف است(مجله معرفت اقتصادی، بهار و تابستان1390). البته شاخص «وضع الشی فی موضعه» درباره توزیع نیز مطرح می شود و می توان از آن یک تعریف جامع برای عدالت اقتصادی استخراج نمود. آنچه مهم است این است که عدالت اقتصادی در اسلام قابل سرایت به همه حوزه های توزیع، تولید و مصرف است. عدالت اقتصادی روح و هنجار هر کالبد اقتصادی است که بدون آن بقای یک مدل یا سیستم اقتصادی در درازمدت امکان ندارد. چنان که بقای یک جامعه نیز بدون استقرار عدالت ممکن نیست. مولوی می گوید :
عدل چبود ؟ وضع اندر موضعش/ ظلم چبود ؟ وضع در ناموضعش
عدل چبود ؟ آب ده اشجار را/ ظلم چبود ؟ آب دادن خار را
موضع رخ ، شه نهی ، ویرانی است/ موضع شه، پیل هم نادانی است
سمیرا معنوی و محمدرضا آرمان مهر

قلمرو عدالت Realm of Justice

محمدرضا آرمان مهر جمعه 16 خرداد‌ماه سال 1393 ساعت 08:19 ب.ظ

آرمان عدالت

آرمان عدالت