1. عدالت الهی به سه قسم عدالت تکوینی، تشریعی و جزایی(کیفری) تقسیم می شود. عدالت تکوینی این است که خداوند به هر موجود به اندازه استحقاقش، وجود و استعداد بدهد. عدالت تشریعی آن است که خداوند با واسطه پیامبران و اوصیای خود، اسباب کمال انسانها در دنیا وآخرت را فراهم آورد، و آنها را به غیر مقدور امر نکند، و مایه سعادتشان را از آنها دریغ نکند، از این رو عدالت در سلسله علل احکام مندرج است. عدالت جزایی خداوند این است که به هرکس در برابر عمل خوبش پاداش دهد، و در برابر عمل بدش به کیفر رساند.
2. عدالت غیر الهی به دو دسته عدالت فردی و جمعی تقسیم میشود.
2.1. عدالت فردی به دو دسته عدالت فقهی و اخلاقی(حکمت عملی) تقسیم می شود. که عدالت فقهی توسط فقها از روایات معصومین استخراج می شود. ودرباره عدالت اخلاقی نیز اختلافات زیادی وجود دارد.
2. 2. عدالت جمعی به سه شکل عدالت اداری، اقتصادی و قضایی است. عدالت اداری به عدالت در اداره امور جامعه توجه دارد، و این که نباید در اداره جامعه بین افرادی که از کمالات و صفات و کرامات مشابه برخوردارند تبعیض وجود داشته باشد، بلکه با همه در امتیازاتی مثل بهره مندی از بیت المال مساوی برخورد شود. عدالت اقتصادی به معنای تحقق معیار عادلانه در توزیع منابع، درآمدها و ثروت جامعه. و در معنای خاص عدالت معاملاتی به این معنا است که در معاملاتی که در جامعه انجام می شود، مساوات تقریبی برقرار شود، مثل تناسب دستمزد با کار انجام شده در یک صنعت. و سرانجام عدالت قضایی به این معنا است که با توجه به تساوی حقوق انسانی افراد جامعه، در مقام داوری نباید به حق کسی تجاوز شود(موسوی گرگانی، ۱۳۷۶: ۲۷۰- ۲۷۴). البته این یک رویکرد است، و ممکن است فرد دیگری تقسیم دیگری ارائه نماید. به هر صورت هرچه تقسیم بندی موضوعی مثل عدالت انسجام بیشتری داشته باشد، مفیدتر و منظم تر مباحث پیگیری خواهد شد.
محمدرضا آرمان مهر
معما سوالی است که باید با قدرت اندیشه و با توجه به دیگر قرینه ها به حل آن پرداخت، معمولا معما در نهایت قابل حل است، اما افراد مختلفی از جنبه های گوناگون به ارائه پاسخ می پردازند، گر چه ممکن است از چند راه مختلف نیز حل شود، اما معمولا یک برترین راه وجود دارد. علت این که به نظر می رسد عدالت نیز یک معما باشد، این است که در طول تاریخ دانشمندان زیادی در این عرصه نظریه پردازی کرده اند، از علمای دینی گرفته تا علمای دیگر رشته ها، از افلاطون و ارسطو گرفته تا رالز و سن و... جالب این که در رشته های مختلف علوم انسانی نیز نگرش های مختلفی به آن بوده است. بنابراین عدالت یک معما است و شاید بتوانیم بگوییم یکی از بزرگترین معماهای هستی.
به زعم نگارنده، معمای عدالت یک معمای آسان اما سخت است، یعنی از آن سنخ معماهایی است که وقتی حل شود، همه خواهندگفت که چقدر آسان بود؟! برای حل معمای عدالت، می توان در درجه اول از آموزه های وحیانی کمک گرفت، در درجه بعدی از هم اندیشی عقول، و سرانجام تکوین نیز راهنمایی برای کشف عدالت تشریعی خواهد بود.
این وبلاگ ضمن این که در جستجوی عدالت در همه رشته ها و گرایش ها است، اما با توجه به تحصیلات نگارنده آن به طور خاص عدالت اقتصادی را جستجو می نماید، هرچند برای کشف عدالت اقتصادی باید ابتدا گره عدالت در فلسفه نیز گشوده شود، همچنان که کشف عدالت در سایر رشته ها به کشف معمای عدالت اقتصادی نیز کمک خواهد کرد.بنابراین تمامی عقول را به تفکر و ارائه فکر فرا می خواند، و محدودیتی برای هیچ صاحب فکری در این زمینه ایجاد نمی نماید. البته اگر بحث مصداقی پیش آید حفظ آبروی افراد محترم است.
محمدرضا آرمان مهر
یا عدل
«وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ» (سورة قصص، آیه 5) «و اراده ما بر این قرار گرفته است که به مستضعفین نعمت بخشیم و آنها را پیشوایان و وارثین روی زمین قرار دهیم.»
با سلام و ادب خدمت تمامی عاشقان عدالت،
این والاترین اصل حاکم بر هستی.
این وبلاگ در پی آن است که عدالت را از جوانب مختلف(اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و...) مورد بررسی قرار دهد، تا به لطف الهی و مددگیری از آموزه های و حیانی و همفکری اندیشمندان و مخاطبان فهیم خود بتواند در حل معمای عدالت گامی به جلو نهد. هدف نهایی وبلاگ این است که از پرچمداران ظهور نهایی عدالت در هستی باشد. البته در آغاز راه، فعالیت وبلاگ در جنبه های مختلف علمی، پژوهشی، آموزشی، خبری، تجاری و حتی در مواردی سرگرمی سالم خواهد بود، اما امیدوارم به لطف حضرت دوست، رفته رفته صرفا به هدف اصلی و نهایی خود بپردازد. این وبلاگ به هیچ عنوان عدالت را به مسلخ سیاسی کاری نخواهد برد، و مستقل از هر گرایش و هر شخص سیاسی، تنها در جستجوی عدالت است.
از کلیه عدالت طلبان تقاضا دارد هر نکته یا موضوعی را درباره عدالت ارسال نمایند. ارسال مصادیقی از عدل یا ظلم در ابعاد مختلف فردی و جمعی در ایران و جهان کمکی است به تحقق عدل در هستی و رفع ظلم از جهان. امید است که ما نیز در زمره منتظران واقعی ظهور عدالت در گیتی باشیم.
محمدرضا آرمان مهر