آرمان عدالت

علمی- پژوهشی- اجتماعی- خبری

آرمان عدالت

علمی- پژوهشی- اجتماعی- خبری

برتری عدالت اجتماعی بر آزادی سیاسی در شعر پروین اعتصامی(2)

همان گونه که می دانیم جامعه ایران در سالهای دهه 1310 تا 1340 جامعـه ای در حال گداز از عقب ماندگی به سمت توسعه اقتصادی بود. وجود توده های گسترده فقیر در روستا و شهرهای ایران در آن زمان، هر فرد متفکر غیرسیاسی را در درجـه نخست به اندیشه دربـاره شـرایط دشـوار اقتصـادی مـردم مـی انـداخت تـا مسـئله دموکراسی. این نگرش حتی در میان نخبگان سیاسی نیز دیده می شد به گونه ای که در سال های دهـه 1310 ، بیشـتر نخبگـان سیاسـی و فکری ایران بـه جـز نیروهـای سوسیالیِستی هواخواه شوروی، ضرورت توسـعه اقتصـادی و پیشـرفت زیربناهـای اجتماعی و اقتصادی ایران را مهمتر از توسعه سیاسی می دانستند. این مسـئله بـدون شک بر شعر شاعران آن دوره نیز پرتو می افکند.

 در سالهای دهه 1320 که ایران وارد مرحله سیاسی تازه ای شد و گرایش های سیاسی گوناگون به شکل احزاب و جمعیت های سیاسی فعالیت می کردنـد، مسـئله نابرابری اقتصادی و فقر و بی عدالتی همچنان بـر جامعـه ایـران سـایه افکنـده بـود. هرج و مرج ناشی از اشغال ایران توسـط بیگانگـان و درگیری هـای گونـاگون میـان جناح های سیاسی سبب می شد مسئله فقـر و بـی عـدالتی از ذهـن اندیشـمندان دور نماند. تنها اندیشمندان و ادیبانی  که از روح حساس تری برخوردار بودنـد و بـه دور از غوغای سیاست هرج و مرج گونه آن زمـان مـی زیستند، مـی توانسـتند بـی عـدالتی اجتماعی و اقتصادی را گسترده تر از پیش مشاهده کنند. بدون شک پروین اعتصامی یکی از همین افراد بود که با بینش عمیق خود مشکلات واقعی مردم را درک می کرد و آن را در شعر خود بازتاب می داد.

دکتر حمید احمدی، 1388

برتری عدالت اجتماعی بر آزادی سیاسی در شعر پروین اعتصامی(1)

گرچه شـعر پـروین سراسـر آمیختـه بـه مسـائل سیاسـی و اشـاره هـای مسـتقیم و غیرمستقیم به سیاست و حکومت و زمامداران دولت اسـت، امـا سیاسـت در نظـر پروین، توسعه سیاسی و گسترش عدالت را مد نظر دارد. به این تعبیر می توان گفـت پروین برخلاف بسیاری از شاعران آزاداندیش هم عصر خویش، نه بـر «دموکراسـی لیبرال»ِ حوزه فعالیت های سیاسی و حزبی و گروهی، بلکه  بـر «دموکراسـی رادیکـال» حوزه اجتماعی و اقتصادی تأکید می کند. بدین ترتیب مـی تـوان گفـت دموکراسـی مورد نظر نظریه پردازان لیبرال مکتب پلورالیسم نمود چندانی در شعر پروین نـدارد؛ برعکس، دموکراسی رادیکال اندیشمندان نوینی چون جان رالـز کـه عـدالت را بـر دموکراسی اکثریتی ترجیح می دهند، بازتاب بیشتری در شعر او پیدا مـی کنـد. در همین راستا، تأکید بسیار زیاد پروین بر رعایت عدالت از سوی حکومت به ویـژه در عرصه های اقتصادی و لزوم مبارزه با فقر و فساد مالی، شایسته توجه است.

 پروین در اشعار سیاست محور خود- چه آنها که مستقیم خطاب به زمامداران حکومت و مقامات پایین رتبه تر آن است و چه آنها که به طـور غیرمسـتقیم از زبـان دیگران بر ستم و فقر و فساد مالی تأکید می کند- تیره بختی فقـرا را ناشـی از فسـاد حکومت می داند. این تأکید آشکار بر عدالت اجتماعی و به ویژه تشویق حکومـت و ثروتمندان به تلاش برای فقرزدایی و ایجاد برابری اقتصادی و پرهیز از آزادی هـای صرف سیاسی و دموکراسی لیبرال، تا اندازه زیادی ناشـی از تحـولات اجتمـاعی و سیاسی و اقتصادی زمان اوست(ادامه دارد).

دکتر حمید احمدی، 1388

فیلم عدالت(13): بی عدالتی در آمریکا

در فیلم زیر ساندرز، یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا درباره بی عدالتی در این کشور سخن می گوید. شاید به عنوان قدرتمندترین اقتصاد دنیا، گمان کنیم که وضعی عادلانه در این کشور حاکم است، در حالی که امار چیزی غیر از این می گوید. در واقع رشد اقتصادی قوی لزوما به عدالت اقتصادی خوب ختم نمی شود. همه کشورها نیازمند توزیع عادلانه درآمدها هستند، حتی کشورهایی با اقتصاد قوی. فیلم زیر گوشه ای از بی عدالتی های آمریکا را افشا می کند: بی عدالتی در آمریکا