در نظر پیشواى عدالت پیشگان، ملاک سیاست عدالت است: «ملاک السیاسة العدل»(شرح غررالحکم، ج 6، ص 116). بلکه ملاک هر امرى عدل است: «العدل ملاک» (غررالحکم، ج 1، ص19). آن کارى که بر عدالت استوار است، پایدار است و از همین روست که ریاستى مانند عدل در سیاست نیست: «لا ریاسة کالعدل فى السیاسة»(شرح غررالحکم، ج 6، ص 430) و با رفتن عدالت از حکومت ها، قدرت آنها مى رود ؛ چنانکه امام رضا (ع) فرمود:«اذا جار السلطان هانت الدوالة»
(وسائل الشیعة، ج 6، ص 17)
چون زمامدار ستمگرى پیشه کند قدرت و دولتش خوار و ضعیف شود.
عامل بقا و سلامت حکومت، عدالت است. امیرمؤمنان(ع) فرمود:«اعدل تدم لک القدرة»(غرالحکم، ج 1، ص 127)
دادگر باش، قدرت برایت پایدار مىماند. این بدان سبب است که هیچ چیزى چون عدالت، باعث آبادى سرزمینها نمىشود و سبب رضایت همگان نمىگردد. «ما عمرت البلدان بمثل العدل» (همان، ج 2، ص 264) هیچ چیز مانند عدل سرزمین ها را آباد نمىکند. این آبادانى و رضایت تودهها بهترین عامل بقاى و حفاظت حکومت از آفتهاست. «ما حصن الدول بمثل العدل»
(شرح غررالحکم، ج 6، ص 74)
هیچ چیز چون عدل دولتها را محکم نداشته است. داد عامل پایدارى و بیداد سبب ناپایدارى است. به بیان امیرمؤمنان (ع) ثبات و پا برجایی دولت ها به بر پاى داشتن راههاى عدل است: «ثبات الدول باقامة سنن العدل»(همان، ج 3، ص 353)
یعنى دولت که بنا بر قواعد عدل عمل مىکند، پایدار مىماند و اگر دولتى به راه ستم رود، اقتدارش سست و سایهاش زایل شود«من جارت ولایته زالت دولته»(غررالحکم، ج 2، ص 187)
(هر حکومتى در سرپرستى اش ستم کند دولتش از بین برود) ستم و بیداد پایه حکومتها را سست و تکیه گاه آنها را واژگون مىنماید. «من جار أهلکه جوره» (همان، ص 158)
(هر که ستم کند، ستمش هلاکش سازد) این سنت الهى است:«و ما کنا مهلکى القرى الا و أهلها ظالمون»(قرآن، قصص /59) و ما هرگز جامعههایى را هلاک نکردیم مگر آنکه اهلش ستمگر بودهاند. و نیز فرمود:«و ما کان ربک لیهلک القرى بظلم و أهلها مصلحون»
(قرآن، هود /117) و چنین نبوده است که پروردگارت جامعهها را به ظلم نابود کند در حالى که اهلش درصدد اصلاح بوده باشند. این سنت همیشگى و جادوانه خداوند است. عدالت موجب سلامت جامعههاست و ستم موجب هلاکت آنها. «من عمل بالعدل حصن الله ملکه من عمل بالجور عجل الله سبحانه هلکه»(غررالحکم، ج 2، ص 209)
هر (دولتى) که به عدالت عمل کند خداوند حکومتش را نگه دارد. هر که ستمگرى پیشه کند خداى سبحان در هلاک کردنش شتاب کند. حکومتى که درهاى ستمگرى را مىگشاید و بر مردم خویش جفا روا مىدارد، باید در انتظار ویرانى سرزمین ها و شورش انسانها و در نهایت زوال حکومت باشد.«احذر الحیف والجور فان الحیف یدعو الى السیف والجور یعود بالجلاء و یعجل القوبة والا نتقام.»
(همان، ج 1، ص 140)
از جفا و ستم بپرهیز که بى گمان ستم (مردم را) به سوى شمشیر (و شورش) مىکشد و باعث جلا(ى وطن و خرابى ملک) مىشود و کیفر و انتقام (الهى) را شتاب مىبخشد. حقیقت این است که: «الملک یبقى مع الکفر و لا یبقى مع الظلم»(مکارم اخلاق، رضى الدین نیشابورى، ص 125) (حکومت با کفر برقرار مىماند و با ستم پایدار نمىماند).
www.porsojoo.com و سیره نبوى، مصطفى دلشاد تهرانى(ج 2، ص 189-241) و محمدرضا آرمان مهر
سلام در صورت تمایل لینک مارو بی خبر نگذارید