آرمان عدالت

علمی- پژوهشی- اجتماعی- خبری

آرمان عدالت

علمی- پژوهشی- اجتماعی- خبری

حکومت و عدالت(3)

در نظر پیشواى عدالت پیشگان، ملاک سیاست عدالت است: «ملاک السیاسة العدل»(شرح غررالحکم، ج 6، ص 116). بلکه ملاک هر امرى عدل است: «العدل ملاک» (غررالحکم، ج 1، ص19). آن کارى که بر عدالت استوار است، پایدار است و از همین روست که ریاستى مانند عدل در سیاست نیست: «لا ریاسة کالعدل فى السیاسة»(شرح غررالحکم، ج 6، ص 430) و با رفتن عدالت از حکومت ها، قدرت آنها مى‏ رود ؛ چنانکه امام رضا (ع) فرمود:«اذا جار السلطان هانت الدوالة» (وسائل الشیعة، ج 6، ص 17) چون زمامدار ستمگرى پیشه کند قدرت و دولتش خوار و ضعیف شود.
عامل بقا و سلامت حکومت، عدالت است. امیرمؤمنان(ع) فرمود:«اعدل تدم لک القدرة»(غرالحکم، ج 1، ص 127) دادگر باش، قدرت برایت پایدار مى‏ماند. این بدان سبب است که هیچ چیزى چون عدالت، باعث آبادى سرزمینها نمى‏شود و سبب رضایت همگان نمى‏گردد. «ما عمرت البلدان بمثل العدل» (همان، ج 2، ص 264) هیچ چیز مانند عدل سرزمین ها را آباد نمى‏کند. این آبادانى و رضایت توده‏ها بهترین عامل بقاى و حفاظت حکومت از آفتهاست. «ما حصن الدول بمثل العدل» (شرح غررالحکم، ج 6، ص 74) هیچ چیز چون عدل دولتها را محکم نداشته است. داد عامل پایدارى و بیداد سبب ناپایدارى است. به بیان امیرمؤمنان (ع) ثبات و پا برجایی دولت ها به بر پاى داشتن راههاى عدل است: «ثبات الدول باقامة سنن العدل»(همان، ج 3، ص 353) یعنى دولت که بنا بر قواعد عدل عمل مى‏کند، پایدار مى‏ماند و اگر دولتى به راه ستم رود، اقتدارش سست و سایه‏اش زایل شود«من جارت ولایته زالت دولته»(غررالحکم، ج 2، ص 187) (هر حکومتى در سرپرستى اش ستم کند دولتش از بین برود) ستم و بیداد پایه حکومتها را سست و تکیه گاه آنها را واژگون مى‏نماید. «من جار أهلکه جوره» (همان، ص 158) (هر که ستم کند، ستمش هلاکش سازد) این سنت الهى است:«و ما کنا مهلکى القرى الا و أهلها ظالمون»(قرآن، قصص /59) و ما هرگز جامعه‏هایى را هلاک نکردیم مگر آنکه اهلش ستمگر بوده‏اند. و نیز فرمود:«و ما کان ربک لیهلک القرى بظلم و أهلها مصلحون» (قرآن، هود /117) و چنین نبوده است که پروردگارت جامعه‏ها را به ظلم نابود کند در حالى که اهلش درصدد اصلاح بوده باشند. این سنت همیشگى و جادوانه خداوند است. عدالت موجب سلامت جامعه‏هاست و ستم موجب هلاکت آنها. «من عمل بالعدل حصن الله ملکه من عمل بالجور عجل الله سبحانه هلکه»(غررالحکم، ج 2، ص 209) هر (دولتى) که به عدالت عمل کند خداوند حکومتش را نگه دارد. هر که ستمگرى پیشه کند خداى سبحان در هلاک کردنش شتاب کند. حکومتى که درهاى ستمگرى را مى‏گشاید و بر مردم خویش جفا روا مى‏دارد، باید در انتظار ویرانى سرزمین ها و شورش انسانها و در نهایت زوال حکومت باشد.«احذر الحیف والجور فان الحیف یدعو الى السیف والجور یعود بالجلاء و یعجل القوبة والا نتقام.» (همان، ج 1، ص 140) از جفا و ستم بپرهیز که بى گمان ستم (مردم را) به سوى شمشیر (و شورش) مى‏کشد و باعث جلا(ى وطن و خرابى ملک) مى‏شود و کیفر و انتقام (الهى) را شتاب مى‏بخشد. حقیقت این است که: «الملک یبقى مع الکفر و لا یبقى مع الظلم»(مکارم اخلاق، رضى الدین نیشابورى، ص 125) (حکومت با کفر برقرار مى‏ماند و با ستم پایدار نمى‏ماند).  

www.porsojoo.com و  سیره نبوى، مصطفى دلشاد تهرانى(ج 2، ص 189-241) و محمدرضا آرمان مهر

نظرات 1 + ارسال نظر
نادر یکشنبه 23 شهریور‌ماه سال 1393 ساعت 12:03 ق.ظ http://http:/chamsangar-nader.blogsky.com

سلام در صورت تمایل لینک مارو بی خبر نگذارید

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد